Dlaczego Wałbrzych się wyludnia? Kto jest za to odpowiedzialny?

W programie „Gość Dnia” Piotr Sosiński rzucił odważne oskarżenie – mówi, że to przez prezydenta Romana Szełemeja i premiera Donalda Tuska Wałbrzych się kurczy. Według niego wszystko przez wysokie koszty życia i brak wsparcia finansowego, jakie wcześniej – w formie między innymi ogromnych tekturowych czeków – trafiały do gmin za czasów rządów PiS. Ale czy naprawdę to tylko kwestia polityki? Czy nie kryje się za tym coś znacznie głębszego, bardziej ludzkiego i bolesnego?

Liczby nie kłamią, a za każdą z nich kryje się czyjeś życie

W ciągu zaledwie 10 lat Wałbrzych stracił formalnie 21 907 mieszkańców. To tak, jakby zniknęły całe dzielnice. Może nie wielkości Podzamcza i Śródmieścia – jak twierdzi P.Sosiński – ale samego Podzamcza już tak. Za każdą z tych liczb stoi czyjaś historia.

• 17 039 wałbrzyszan odeszło na zawsze. W samym tylko okresie pandemii COVID-19 zmarło blisko 4 tysiące osób. To ogromna strata – ludzka, emocjonalna, społeczna.
• Na świat przyszło zaledwie 6 430 dzieci. A najgorsze jest to, że ta liczba z roku na rok maleje. W 2015 – 785 urodzeń, w 2024 – tylko 339. To najbardziej niepokojące statystyki przyszłości.

Ludzie znikają... ale nie tylko w poszukiwaniu lepszego życia

Z Wałbrzycha w ciągu 10 lat wymeldowało się ponad 11 tysięcy osób. To nie tylko ci, którzy wyjechali „za chlebem”. To także ci, którzy szukają spokoju, godnych warunków życia… albo po prostu ratunku.

• Wystarczy przejechać się przez Strugę, Walim czy Szczawno-Zdrój. W nowych domach mieszkają dawni wałbrzyszanie – nadal w Wałbrzychu pracują, robią zakupy,  żyją… ale są zameldowani poza granicami miasta.
• Inni po prostu znikają z papierów – bo nie chcą płacić więcej, bo mają długi, bo boją się komornika. W 2023 roku wałbrzyszanie byli liderami w kraju z najwyższym poziomem zadłużenia w Polsce. Co szósty mieszkaniec miał długi – średnio 23,7 tys. zł. To już nie jest statystyka. To dramat.

Ukryte twarze Wałbrzycha

W ostatnich wyborach w październiku 2024 około 5 tysięcy ludzi bez stałego meldunku dopisało się do list wyborczych. Przyjechali z całego świata na wybory? Nie, to są wałbrzyszanie, tylko z jakiegoś powodu nie chcą oficjalnie figurować w rejestrze mieszkańców. Może być ich nawet 10% całej populacji. Być może nadal jesteśmy miastem stutysięcznym, tylko że z coraz bardziej ukrytym obliczem?

Zarobki? Większość żyje na granicy przetrwania

Spośród 101 tysięcy podatników w Wałbrzychu i powiecie wałbrzyskim, aż 94 tysiące mieści się w pierwszym progu podatkowym. To oznacza, że zdecydowana większość ludzi ma wynagrodzenie w okolicach minimalnej krajowej. A przecież wszystko drożeje. Jak tu żyć, jak tu zakładać rodzinę, i czy nie lepiej stąd wyjechać? Problem w tym, że wysokość zarobków nie zależy wprost od kondycji i działań samorządu, tylko lokalnej gospodarki. O ile stopa bezrobocia w marcu 2025 wyniosła 5,3%, o tyle wynagrodzenia w Wałbrzychu są po prostu niskie.

Minister finansów Andrzej Domański w swoim niedawnym wystąpieniu w Starej Kopalni mówił o wyrównywaniu szans miast, które najbardziej ucierpiały na transformacji gospodarczej. Jeśli mówił szczerze, to wałbrzyszanie mogą oczekiwać na takie działania rządu, które spowodują, że lokalnym przedsiębiorcom zacznie się lepiej powodzić lub napłynie do naszego miasta taki kapitał, który spowoduje, że zarobki w Wałbrzychu będą porównywalne z tymi w dużych miastach. I nie chodzi o pompowanie wielkich pieniędzy w infrastrukturę miasta. Ta w ostatniej dekadzie zdecydowanie się poprawiła i jest już atrakcyjna dla biznesu. Chodzi o takie działania, które spowodują, że ludzie zaczną lepiej zarabiać. Wówczas część mieszkańców, która migruje „za chlebem” zostanie w mieście, a ta, która unika komorników i windykacji wyjdzie z ukrycia.

Polityka czy prawda?

Piotr Sosiński wskazuje winnych – prezydenta miasta i lidera partii rządzącej. Ale prawda jest znacznie bardziej złożona. Wałbrzyska demografia to nie efekt jednej decyzji politycznej. To skutek fatalnej polityki państwa od 30 lat – niezależnie od barw politycznych kolejnych rządów - wobec miasta, w którym zlikwidowano górnictwo, dając w zamian mieszkańcom brak nadziei, emigrację za marzeniami, i życie, które nie daje wytchnienia. Bilans urodzeń w stosunku do zgonów to problem całej Polski, Europy czy nawet świata. Ale nad pozostałymi przyczynami depopulacji Wałbrzycha można popracować.

Czy demografia to tylko paliwo do politycznych zagrywek opozycji? Czy może jest to gra o coś więcej – o przyszłość miasta, które wciąż ma potencjał, ale potrzebuje realnych działań, nie tylko deklaracji?

Na koniec – pytanie najważniejsze

Czy będziemy dalej dzielić się na „tych od Szełemeja” i „tych od Sosińskiego”? A może czas wspólnie szukać drogi, jak przywrócić to, co tracimy każdego dnia. A przede wszystkim tracimy ludzi, którzy żyją i tworzą to miasto? Może czas, żeby słowa Piotra Sosińskiego wypowiedziane kilka dni temu w programie "Gość Dnia": „nieszczęściem Wałbrzycha jest to, że jest tu za dużo polityki” nie pozostały tylko ładnym stwierdzeniem dla odbiorców naszego portalu?